Dr. Hüseyin Yılmaz (1926-2013)
Hayata gözlerini 1926’da Denizli’nin Acıpayam Kasabası, Yumrutaş köyünde yoksul bir ailede açan Türk fizikçi Hüseyin Yılmaz, müthiş azmi ve eğitim tutkusuyla Türkiye’nin gurur duyduğu bilim insanlarından birisi haline gelmiştir. İTÜ’deki çalışmaları sırasında, Maxwell Teorisinde şaşırtıcı bir ikilik (duality) olduğunu göstermişti. 1950’lerde Türkiye Fulbright Komisyonu başkanı William M. Lauman Yılmaz’ı dünyanın en prestijli üniversitelerinden, Massachusetts Institute of Technology’ye (M.I.T.) yönlendirmiştir. 1951’de üniversiteden burs ve kabul alan Yılmaz, M.I.T.’ye giderek doktora çalışmasına ve Prof. Phillip Morse’un araştırma asistanı olarak akademik hayatına başlamıştır.
Phillip Morse, ABD’de II. Dünya Savaşı sırasında geliştirilen Yöneylem Araştırması’nın (Operations research) babası olarak kabul edilmektedir ve bu katkılarından dolayı 1946’da ABD Başkanı Harry S. Truman tarafından da Liyakat Madalyası’yla ödüllendirilmiştir.
Yılmaz’ın en çok ses getiren ve tanınan çalışması, 1958 yılında kütleçekim üzerine yayınladığı teorisidir. Bu teoride, Einstein’ın Genel Görelilik Teorisi’nin geliştirilmesi üzerine yoğunlaşmıştır. 1958’de Einstein’ın Genel Görelilik Teorisinin zayıf alanlarla ilgili teorisinde eksikler tespit etmiş ve kendi adıyla anılan Yılmaz kütleçekim kuramını geliştirmiştir.
1954-1956 yılları arasında New Jersey’de bulunan Stevens Teknoloji Enstitüsü’nde (Stevens Institute of Technology) Yardımcı Doçent olarak görev yapan Dr. Yılmaz, 1956’da Kanada Ulusal Araştırma Konseyi’ne kabul almıştır.
Bu yıllarda Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA ile bir proje yürütmekte olan Yılmaz, konuşmaları kodlayan elektronik bir cihaz geliştirir. Bu çalışma, o yıllarda geliştirilmeye başlayan sesli komut sistemidir. Bu projeyi NASA, astronotların uzay gemilerini komut vererek yönetebilmeleri için başlatmıştır.
Dr. Yılmaz ve ekibi, bu çalışmayı duyma engelli çocuk ve yetişkinlerin, konuşma yetilerini geliştirmek için de kullanmıştır.
Yılmaz, 1957 yılında Sylvania Electric Products şirketinde çalışmaya başlamıştır. 1958-1959 yıllarında Princeton İleri Araştırmalar Fakültesi’nde (School for Advanced Studies), buranın direktörü olan ünlü teorik fizikçi Dr. J. Robert Oppenheimer ile çalışmalar yürütmüştür.
1970’lerde bilim felsefesi ile ilgilenmeye başlayan Dr. Yılmaz, 1990’larda ise Tufts Üniversitesi Elektro-Optik Araştırma Merkezi ve Japonya’daki Hamamatsu Fotonik şirketine katılmıştır. 2013’te ABD’de hayata veda eden Yılmaz, hem ilham verici hayatı, hem de kendi adını taşıyan “Yılmaz kütleçekim kuramı” ile ABD ve Türkiye’nin bilim dünyasında en önemli figürler arasında bulunmaktadır.
Dr. Hüseyin Yılmaz’ın çocukluğu ve gençliği hakkında kaynak:
Nazım Kalkancı, Hüseyin Yılmaz’la Röportaj, Geçmişten Günümüze Denizli; Ömer Gökmen, Yaşar Kaşıkçı “kardeşi” Hüseyin Yılmaz’ı anlatıyor, , Geçmişten Günümüze Denizli, Ekim-Kasım-Aralık, 2005.
