Kendisini “yarı Gaziantepli” olarak tanımlayan Barclay Shepard, 1926 yılında ABD’de dünyaya gelen, üç kuşak Türkiye’de çalışan ve sayısız insanı tedavi eden, pek çok Türk hekim yetiştiren Amerikalı hekim ve cerrah bir ailenin oğludur. Dedesi Fred Douglas Shepard, ninesi Fanny P. Andrews Shepard ile beraber ilk olarak 1882 tarihinde Gaziantep’te henüz yeni kurulmaya başlanan Amerikan Hastanesi’nde doktorluk yapmak üzere Türkiye’ye gelmiştir.
Gaziantep’te “Efsane doktor” olarak anılan Fred D. Shepard’ın iki kızı ve bir oğlu da Gaziantep’te dünyaya gelmiştir. Eşi Fanny P. Andrews’in de Tıp eğitimi olmasına rağmen o yıllarda kadınların doktorluk yapmasına izin verilmediğinden, kendisi de hemşire ve ebe olarak hastanede görev yapmıştır. Dr. Fred Shepard, Gaziantep Amerikan Hastanesi’nde 35 yıl Başhekimlik yapmıştır. 1919 yılında yakalandığı Tifüs nedeniyle vefat eden Dr. Fred Shepard’ın naaşı da bu hastanenin bahçesine defnedilmiştir.
Gaziantep doğumlu, ABD’de Yale ve Columbia Üniversitelerinde eğitimini tamamlayan Lorrin Shepard, babasının vefatı üzerine onun görevini sürdürmek için 1919 yılında eşi Virginia Moffat Shepard ile işgal altındaki Antep’e gelmiştir. Burada 3 çocukları dünyaya gelen Shepard ailesi, 1925 yılında Gaziantep’ten ABD’ye döndüklerinde Virginia Shepard, ailenin son üyesi Barclay Shepard’a hamiledir. Barclay Shepard bu yüzden kendisini “yarı Gaziantepli” olarak tanımlamaktadır.
Gaziantep’te doğan ve çok iyi derecede Türkçe bilen Dr. Lorrin Shepard, Atatürk’ün özel izniyle 1927 yılında İstanbul’da Amerikan Hastanesi’nin Başhekimliğine getirilmiştir. 1920 yılında “Amiral Bristol Hastanesi” olarak kurulan hastane için, yeni ve hastane standartlarına uygun olan yeni bir bina yapılması için Maçka Semtinde arsa satın alınması, binanın tasarımı ve inşaatı görevlerini bizzat üstlenmiştir. Tam 30 yıl İstanbul Amerikan Hastanesi’nin Başhekimliğini yapmıştır.
Dr. Lorrin Shepard, 27 Aralık 1939’da meydana gelen, 7.9 şiddetinde ve resmî rakamlara göre 33.000’e yakın insanın hayatını kaybettiği, on binlerce yaralının olduğu Erzincan merkezli depremde de hemen bölgeye koşmuş, Türkiye devleti yetkilileriyle koordinasyon içerisinde çalışmıştır. -30 derece soğukların olduğu bölgede günlerce at üzerinde yolculuk yaparak, ulaşımın olmadığı köylere ulaşmış ve yaralıları tedavi etmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla ortaya çıkan deneyimli hekim ve cerrah ihtiyacı nedeniyle Dr. Lorrin Shepard Gaziantepli 6 öğrenciyi, kendisinin İstanbul’da görev yaptığı sırada burs bularak yetiştirmeye karar vermişti. O sırada Robert Koleji’nde Müdür Yardımcısı olarak görev yapan George H. Huntignton’ın eşi Elizabeth Dodge Huntington, ABD’de madenleri olan çok varlıklı bir iş adamı, ABD Başkanı Woodrow Wilson’ın yakın dostu ve baş finansal destekçisi Cleveland H.Dodge’un kızıydı. Elizabeth Dodge Huntington, 1916’da geldiği İstanbul’da tanışıp evlendiği eşi ile 1933’te eşi çocuk felci hastalığına yakalanana kadar kaldılar.
Lorrin Shepard, Elizabeth Dodge Huntington’dan Gaziantepli bu 6 öğrenciye burs verilmesini, Robert Kolejden sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde eğitim almalarını istedi. Çok varlıklı bir ailenin mensubu olmasına rağmen, oldukça mütevazı bir hanımefendi olarak bilinen Huntigton bu isteği hemen kabul etti. Bursların tek şartı, bu öğrencilerin eğitimlerinden sonra Gaziantep’e dönerek kendi memleketlerindeki hekim ihtiyacını karşılamalarıydı.
Bu 6 öğrenciden ikisi, iki iyi arkadaş olan Cemil Özbal ve Emin Kılıçkale’dir. İkisi de hem I. Dünya, hem de II. Dünya Savaşında savaşmış olan Özbal ve Kılıçkale, aynı zamanda çok iyi birer müzisyendi. İkisi de İstanbul Üniversite’sinden sonra Yale Üniversitesi’ne de giderek eğitimlerini tamamlamış, memleketleri Gaziantep’e dönerek burada hekimlik ve cerrahlık yapmış, ömürlerini de bu şehirde geçirerek Gaziantep’in musiki dünyasına önemli katkılarda bulunmuşlardır. Tasavvuf ve felsefe alanlarında da yoğun çalışan ve aynı zamanda bir neyzen olan Dr. Emin Kılıçkale, daha sonra bu konularda dersler vermiştir.
Lorrin Shepard, 1957’de Türkiye’de görevini tamamlayarak İstanbul’dan ABD’ye dönerken, çok sayıda üst düzey Türkiye devleti yetkilisi ve yabancı devlet misyon temsilcileri tarafından törenle uğurlanmıştır. 1957-1960 yılları arasında Yale Üniversitesi’nde Uluslararası Öğrenci Merkezi yöneticiliği yapan Dr. Shepard, aynı zamanda bu üniversitede Türkçe dersleri vermiştir.
Lorrin Shepard’ın en küçük oğlu, dedesi ve babası gibi cerrah olan Dr. Barclay Shepard, Gaziantep Amerikan Hastanesi’nde Başhekimlik yapmak üzere 1995 yılında Türkiye’ye gelmiş ve 6 yıl boyunca, ninesi ve dedesinin mezarlarının da bulunduğu hastanede görev yapmıştır. O yıllarda bakımsız ve zor durumda olan hastaneyi yeniden ayağa kaldırmıştır.
Videoda kullanılan fotoğraflar:
American Research Institute in Turkey (ARIT), SALT Research ArşiviMariner, Issue 2, 2022 https://mainemaritime.edu/mariner/issue2-2022/features/dr-barclay-shepard/
